De regering van Taiwan, Republic of China (ROC), zag zichzelf lange tijd als de rechtmatige bestuurder van heel China (het eiland Taiwan én China), dit gebaseerd op historische gronden. De Volksrepubliek China (People’s Republic of China (PRC)) denkt daar anders over en ziet Taiwan als een opstandige provincie binnen de PRC. China trekt daarbij internationaal aan het langste eind: slechts weinig landen erkennen Taiwan officieel en hebben diplomatieke betrekkingen met het land. Taiwan beseft dat herovering niet langer een optie is en begint zich meer en meer als een eilandnatie te ontwikkelen. Daarvoor heeft de regering constitutionele hervormingen doorgevoerd.

Bestuurlijke organisatie
De Taiwanese overheid is onderverdeeld in twee niveaus: de centrale overheid en het county-/stadsbestuur. Taiwan is onderverdeeld in zestien ‘counties’ (vergelijkbaar met provincies): Taipei, Taoyuan, Hsinchu, Miaoli, Taichung, Changhua, Yunlin, Chiayi, Tainan, Kaohsiung, Pingtung, Taitung, Hualien, Nantou, Ilan en Penghu; en vijf ‘stadsprovincies’: Keelung, Hsinchu, Taichung, Chiayi en Tainan. De steden Taipei en Kaohsiung zijn speciale administratieve eenheden met een direct gekozen burgemeester. Zij vallen onder de directe jurisdictie van de centrale overheid. Daarnaast bestuurt Taiwan nog twee ‘counties’: Kinmen (met het eiland Kinmen) en Lienchiang (met het eiland Matsu).

Centrale overheid
De centrale overheid van Taiwan is gevestigd in Taipei en bestaat uit een president en vijf onafhankelijke organen, ‘yuan’ genoemd: de Executive Yuan, Legislative Yuan, Judicial Yuan, Examination Yuan en Control Yuan.
De president en de vice-president worden sinds 1996 direct door het volk gekozen. Ze worden gekozen voor een periode van vier jaar en komen voor maximaal twee ambtstermijnen in aanmerking. In maart 2008 vonden de laatste presidentsverkiezingen plaats. Ma Ying-jeou van de Kuomintang (KMT) werd met een ruime meerderheid tot president gekozen.

Het Presidentieel Paleis is sinds 90 jaar het centrum van de hoogste politieke macht in Taiwan. (Chang Su-ching)

Nationale Vergadering
De Nationale Vergadering telt driehonderd leden en wordt slechts gekozen en komt bij elkaar als de Legislative Yuan een voorstel tot wijziging van de grondwet goedkeurt of een eventuele ‘impeachment’ van de president of vice-president gelast.

Kabinet
Het hoogste bestuurlijke orgaan is de Executive Yuan (kabinet), die verantwoording schuldig is aan de Legislative Yuan. De Executive Yuan bestaat uit drie bestuurlijke geledingen: de Council (beleidsbepalend orgaan, bestaande uit premier, vice-premier, ministers en voorzitters van een aantal adviesorganen); de ministeries en commissies (de uitvoerende organen) en de ondergeschikte organisaties. De premier wordt aangewezen door de president. Dit geldt ook voor de vice-premier en ministers (op voordracht van de premier).

Parlement
Het hoogste wetgevende orgaan is de Legislative Yuan (parlement). Dit orgaan telt sinds januari 2008 113 leden (was voorheen 225), waarvan er 73 via een districtenstelsel rechtstreeks door de bevolking worden gekozen. Afhankelijk van hun aandeel in de verkiezingsuitslag dragen de politieke partijen 34 leden voor. Zes leden vertegenwoordigen de Aboriginals.
Parlementsleden worden gekozen voor vier jaar en zijn herkiesbaar. De laatste verkiezingen voor het parlement vonden plaats op 12 januari 2008. Bij de laatste verkiezing heeft de regeringspartij Kuomintang met geaffilieerde onafhankelijken 75 procent van het aantal zetels in de Legislative Yuan.

Overige organen
De hoogste rechterlijke macht is de Judicial Yuan. De Examination Yuan heeft de supervisie over de toelating tot openbare ambten en behandelt personele kwesties bij de overheid. De Control Yuan is het hoogste controlerende orgaan op Taiwan. Het houdt toezicht op het werk van alle andere organen.

Vijf Takken van de Overheid

De ‘Uitvoerende Yuan’ beslaat acht ministeries en ongeveer dertig bijkomende commissies en agentschappen waarvan de leiders door de premier worden benoemd. Ze vormen de Raad van de Uitvoerende Yuan, gewoonlijk het Kabinet genoemd. De premier draagt de globale verantwoordelijkheid om de programma’s te formuleren en uit te voeren en moet regelmatig aan de ‘Wetgevende Yuan’ rapporteren (wetgevende macht). Om de efficiëntie binnen de regering te verbeteren, stelt de ‘Uitvoerende Yuan’ een reorganisatie voor die vanaf 2011 in voege moet treden en het aantal agentschappen op kabinetsniveau moet terugschroeven met één vierde. Hiertoe worden nieuwe agentschappen gecreëerd terwijl vroegere agentschappen worden samengesmolten of stopgezet.

Naast het controleren en de bekrachtiging van de wetgeving, leidt de wetgevende macht hoorzittingen over politieke zaken, onderzoekt de uitgaven en controleert het functioneren van de overheidsagentschappen.

De ‘Examinerende Yuan’ is verantwoordelijk voor de selectie, de aanstelling en het management van het overheidspersoneel. De Rechterlijke Yuan is verantwoordelijk voor het rechtswezen en de Controlerende Yuan heeft de bevoegdheid om ambtenaren aan te klagen en te berispen, en overheidsagentschappen door te lichten.

Noch de benoeming van de premier door de president, noch de benoemingen van de ministers door de premier moeten door de wetgevende macht worden bekrachtigd. Echter, de presidentiële benoemingen van de leden van de ‘Controlerende Yuan’ en de ‘Examinerende Yuan’, alsook de rechters van de ‘Rechterlijke Yuan’, moeten wel door de wetgevende macht worden bekrachtigd. De wetgevers verkiezen het hoofd van de wetgevende macht, of de woordvoerder, in hun rangen.

Bron: EVD &  “De Republiek China in één Oogopslag” Uitgever: Government Information Office